محمدعلی فردین

هجدهمین فروردین، دوازدهمین سالگرد درگذشت محمدعلی فردین است. فروردین به دنیا آمد و فروردین از دنیا رفت؛ مردی که از اواخر دهه ۳۰ خورشیدی تا آغاز دهه شصت از خبرسازترین چهره‌های سینمای ایران بود.

آغاز بازیگری‌اش در سینما از ۲۹ سالگی و دقیقاً یک سال پس از خداحافظی‌اش با تشک کشتی بود.
فردین بیش از دو دهه به عنوان بازیگر، کارگردان، نویسنده، تهیه‌کننده و حتی تدوینگر (یک فیلم) در سینمای ایران درخشید و در این وادی فقط فیلمبرداری را تجربه نکرد.

از سطری مشهور در شعر -کسی که مثل هیچ کس نیست- فروغ فرخزاد گرفته تا نشریات فرهنگی، مجلات سینمایی، وبلاگ‌ها و سایت‌های اجتماعی، زندگی سینمایی فردین همواره در کانون توجهات بوده‌است.

عکس دسته جمعی ایستاده از راست: جهانبخت توفیق، غلامرضا تختی، حبیب الله بلور، محمدعلی فردین و عباس زندی

​​بسیاری از فیلم‌های او همچنان در برخی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان پخش می‌شوند. رضا کیانیان درباره‌اش کتاب نوشته، حامد بهداد برایش شعر گفته و طی دهه‌های اخیر نقدهای متعددی درباره سینمای موسوم به سینمای فردین قلمی شده‌اند.
دیگر به سختی می‌توان نکته‌ای یافت که در بررسی فعالیت‌های سینمایی او نادیده مانده باشد.

پیشینه ورزشی‌اش اما چنین وضعیتی ندارد. در یادکرد موفقیت‌های ورزشی فردین به نقره جهانی او، آن هم بدون جزئیات، بسنده می‌شود. برنامه‌های ورزشی صداوسیما حتی در ویژه‌برنامه‌های آرشیوی که به تاریخچه کشتی اختصاص دارد، از پرداختن به او و افتخاراتش معذور هستند.

جایی اشاره‌ای نشده که در جریان مسابقات جهانی ۱۹۹۸ تهران، فردین برای تماشای کشتی‌ها به سالن ۱۲ هزار نفری آزادی آمد اما با جلوگیری حراست سازمان تربیت بدنی که ریاستش در آن مقطع به عهده حاج بهزاد کتیرایی بود، ناگزیر به ترک سالن شد.

محمدعلی فردین از معدود قهرمانانی است که هم در کشتی آزاد و هم در کشتی فرنگی، عنوان قهرمانی ایران را نصیب خود کرد.

صعود از سکوی جهانی

در مسابقات جهانی ۱۹۵۴ توکیو و در حضور بیش از ده هزار تماشاگر، ابتدا گونزالو اسکوردو از فیلیپین را به آسانی ضربه فنی کرد. جیمز هولت کشتی‌گیر قدرتمند آمریکایی با امتیاز از سد فردین گذشت اما خود در برابر رقیب ژاپنی تسلیم شد و از گردونه مسابقات بیرون افتاد.
آلبرتو لوناگارلا از آرژانتین نیز با جشنواره‌ای از فنون کشتی مقهور نماینده ۷۳ کیلوگرم ایران شد.

اوج کار فردین برتری در برابر «پر برلین» نامدار از سوئد بود؛ از معدود ستاره‌های تاریخ کشتی که هم در آزاد و هم در فرنگی از سکوی المپیک بالا رفته.

وقتی داور در سوت خود دمید و پیروزی ضربه فنی نماینده ایران را اعلام کرد، کمتر کسی باورش می‌شد که پشت ستاره سوئدی به همین آسانی و با اجرای فن سگک و کلیدکشی همزمان، به تشک دوخته شود.

فردین در پنجمین کشتی به دکتر واختانگ بالاوادزه از شوروی باخت. پس از این کشتی بود که مدال برنزش قطعی شد. از طرفی، گوش شکسته‌اش هم با ضربات بالاوادزه دچار خونریزی شده بود.

همین دو دلیل کفایت می‌کرد که دیگر به مسابقات ادامه ندهد. خصوصاً که رقیب آخر اهل ژاپن بود و هزاران مشوق پرشور در سالن مملو از جمعیت، با ریتمی آهنگین و سه‌هجایی، نام او را فریاد می‌زدند.

اما استاد کیومرث ابوالملوکی، فردین را مجاب کرد که برود روی تشک و خودش هم بر نیمکت نشست تا شاگردش را هدایت کند.
یوتاکا کانه‌کو از ژاپن دارنده چهار مدال طلای بازی‌های آسیایی است اما فردین او را در خانه تسلیم کرد. کانه‌کو بعداً در یوکوهاما دومین مدال جهانی‌اش را هم گرفت.

محمدعلی فردین روی سکوی نایب قهرمانی ایستاد. پر برلین سوئدی با همان شکست ضربه فنی از دستیابی به مدال باز ماند و در رده چهارم قرار گرفت.

بیوک بکر کشتی‌گیر چغر ترکیه‌ای نیز به رتبه پنجم بسنده کرد.
او سپس همراه با پهلوان عباس زندی، امامعلی حبیبی، مرحوم جهانبخت توفیق و جهان پهلوان غلامرضا تختی، در آذر ۱۳۳۳ با دعوت فدراسیون کشتی سوئد به این کشور سفر کرد تا ضمن برگزاری مسابقات دوستانه، شگردهای شرقی را به کشتی‌گیران جوان این کشور آموزش دهند.